15 najbardziej znanych informatyków, którzy ukształtowali świat IT

Minione stulecie to epoka, w której narodził się komputer i wiele towarzyszących mu rozwiązań sprzętowych i informatycznych. XX wiek uważa się je za okres rewolucji techniczno-naukowej, znanej jako 3.0, w które doskonale wpisała się wysoka technologia IT. Udział matematyków, inżynierów i programistów w zbudowaniu fundamentów teoretycznych i zaplecza technicznego dla tej nienazwanej początkowo dziedziny, jest niekwestionowany. W niniejszym artykule postanowiliśmy wyróżnić 15 z nich. Ci znani informatycy naszym zdaniem mieli największy wpływ na obecny kształt świata IT.

Specjaliści IT to jedni z najbardziej wpływowych ludzi na świecie. Podczas gdy wszyscy korzystają z oprogramowania i platform, informatycy rzadko znajdują się w centrum uwagi, jak inne znane osobistości. Informatyka ma też wielu bezimiennych twórców, członków zespołów badawczych, projektowych, standaryzacyjnych.

Naszą listę tworzą wpływowi i znani informatycy, którzy na zawsze ukształtowali krajobraz technologiczny obecnego świata. Są oni pionierami w swoich dziedzinach i każdy z nich wniósł coś, co całkowicie zmieniło sposób, w jaki ludzie uzyskują dostęp do informacji i mediów oraz jak się komunikują.

Najbardziej znani informatycy w podziale na 3 kategorie:

MASZYNY

1. Alan Turing 1912–1954

Ten brytyjski informatyk, matematyk i logik jest twórcą maszyny Turinga, która symuluje algorytmy komputerowe. Był jednym z pierwszych, którzy pisali o możliwości inteligencji komputerowej. Jego maszyna odegrała kluczową rolę w odszyfrowaniu tajnych kodów niemieckich z II wojny światowej. Jego udział w tym wielkim wydarzeniu dopiero niedawno został podany do wiadomości publicznej.

Uważa się go za bohatera II wojny światowej i ojca współczesnych komputerów. Dziś jego nazwisko żyje dzięki Nagrodzie Turinga, która jest najwyższą nagrodą, jaką można zdobyć w dziedzinie informatyki. 

2. Philip Don Estridge 1937–1985

Amerykański inżynier, odpowiedzialny za stworzenie w 1983 roku pierwszego komputera IBM Personal Computer (PC). Jeden z głównych twórców potęgi tej firmy. Jego decyzje radykalnie zmieniły branżę komputerową, skutkując ogromnym wzrostem sprzedaży PC, tworząc całą branżę producentów sprzętu komputerowego IBM.

W chwili tragicznej śmierci lotniczej Don Estridge’a, firma IBM ESD, która obejmowała rozwój i produkcję komputerów PC IBM, PC DOS, PC LAN i TopView, zatrudniała prawie 10 000 pracowników i sprzedała ponad milion komputerów. 

JĘZYKI, OPROGRAMOWANIE, SYSTEMY

3. Grace Hopper 1906-1992

Urodziła się w Nowym Jorku i uczęszczała na Uniwersytet Yale. Była nie tylko naukowcem; służyła też w marynarce wojennej USA. Została jedną z pierwszych programistek kalkulatora mechatronicznego Mark 1, wykorzystywanego podczas działań II wojny światowej – protoplasty dzisiejszych komputerów.

Hooper była członkiem zespołu, który stworzył komputer UNIVAC I (pierwszy na świecie elektroniczny komputer ogólnego przeznaczenia) oraz zaimplementowała konsolidator do programów pisanych na tę maszynę. Brała też udział w rozwoju języków programowania jak FLOW-MATIC, CODASYL, a przede wszystkim COBOL – języków niezależnych od maszyn, co utorowało drogę jednemu z pierwszych języków programowania wysokiego poziomu, COBOL.D w matematyce.

W ramach firmy Eckert-Mauchly Computer Corp Hopper zaprojektowała kompilator, który tłumaczył instrukcje programisty na kody komputerowe. Jako pierwsza wprowadziła określenie “bug”, dla błędów w kodzie. Stworzyła ponadto 500-stronicowy podręcznik, w którym opisała podstawowe zasady działania maszyn komputerowych. Otrzymała kilka nagród, z których jedną nadał jej Barack Obama w 2016 roku – Prezydencki Medal Wolności.

4. Niklaus Wirth 1934–2024

Szwajcarski informatyk, twórca kilku języków programowania, z których najbardziej znany, stworzony w latach 1970/1 to PASCAL. Znany też jest z zaprojektowania języków Euler, Algol W, Modula, Modula-2, Oberon, Oberon-2 i Oberon-07. Zaprojektował również prosty język programowania PL/0, aby zilustrować projekt kompilatora, który stanowił podstawę wielu uniwersyteckich zajęć z projektowania kompilatorów.

Niklaus pracował wcześniej w części zespołu projektowego i wdrożeniowego systemów operacyjnych Lilith i Oberon, a także cyfrowego systemu projektowania i symulacji sprzętu Lola. Ale to Pascal stał się jednym z najpopularniejszych uniwersalnych języków programowania wysokiego poziomu.

Szczytowa faza rozwoju kolejnych kompilacji, takich jak Turbo Pascal, przypadła na koniec XX wieku, z czasem na większości pól eksploatacji Pascala wyparł język C++.

5. Barbara Liskov 1939–

Barbara Liskov jest amerykańskim informatykiem i profesorem w Massachusetts Institute of Technology. Jako jedna z pierwszych kobiet w USA uzyskała doktorat z informatyki. Zdobyła też najważniejszą nagrodę w branży IT – Turing Award.

Jest powszechnie znana dzięki zasadzie podstawienia Liskov – jednej z zasad SOLID, która ma duże znaczenie w programowaniu obiektowym.

Stworzyła również dwa języki programowania – CLU i Argus. CLU, mimo że powstał w pierwszej połowie lat 70., był pod pewnymi względami bardzo innowacyjny. A Argus, utworzony dekadę później, był swego rodzaju rozwinięciem CLU. Miał na celu ułatwienie programowania rozproszonego.

6. Dennis Ritchie 1941–2011

Temu amerykańskiemu informatykowi przypisuje się kształtowanie i pionierstwo ery cyfrowej. Stał się współtwórcą języka programowania B, opracowanego w Bell Labs w 1969 roku, następnie na jego bazie razem z Kenem Thompsonem i Brianem Kernighanem opracował język C, który jest nadal jednym z najpopularniejszych języków programowania. Powszechnie używany w programowaniu wbudowanego sprzętu, oprogramowaniu open source, programowaniu systemów, filmach 3D i innych.

W latach 1969 – 1970, wraz z Thompsonem, opracował system operacyjny UNIX, który po latach stał się bazą dla LINUXA. Bez wątpienia wpłynął na myślenie o nowoczesnych językach programowania. Za swoją pracę otrzymał w 1983 r. nagrodę Turinga, w 1990 r. medal Hamminga, a w 1999 r. National Medal of Technology z rąk prezydenta Clintona.

Warto wspomnieć, że znaczącą rolę w pracach Ritchiego odegrał Kenneth Lane Thompson, z którym wspólnie stworzyli UNIX i język C, kładąc fundamenty pod nowoczesną informatykę.

7. Brian Wilson Kernighan 1942– 

Kanadyjski informatyk, który pracował w Bell Labs obok Kena Thompsona i Dennisa Ritchiego jako współtwórca i deweloper systemu UNIX. Jest także współautorem języków programowania AWK i AMPL. Kernighan zasłynął też dzięki współautorstwu pierwszej książki o języku programowania C oraz wielu programów UNIX, takich jak ditroff i cron dla wersji 7 Unix.

Obecnie jest profesorem i przedstawicielem wydziału studiów licencjackich na Wydziale Informatyki Uniwersytetu Princeton. Jego godne uwagi prace obejmują popularną krytykę Pascala zatytułowaną „Dlaczego Pascal nie jest moim ulubionym językiem programowania”. 

8. Bjarne Stroustrup 1950–

Duński informatyk, który z równą pasją zajmuje się komputerami i programowaniem, jak i historią oraz filozofią. Znany jest przede wszystkim jako twórca języka C++, który rozwinął jako rozszerzenie języka C.

Nie tylko samodzielnie wymyślił C++, ale także rozwinął, pisząc jego wczesne definicje, tworząc jego pierwsze wdrożenie, formułując kryteria projektowe, projektując wszystkie główne obiekty, przetwarzając propozycje rozszerzeń dla komitetu normalizacyjnego oraz jego standardowy podręcznik.

Pracuje obecnie jako profesor i kierownik Katedry Informatyki College of Engineering na Texas A&M University.  

9. James Gosling 1955– 

Ten Kanadyjczyk ma na koncie szereg różnych sukcesów IT, zakodował wiele programów, ale najbardziej znany jest jako ojciec języka Java, którego podstawy opracował w 1994 roku i przygotował pierwszą wersję maszyny wirtualnej. Gosling jest także twórcą implementacji Emacsa, miał również wkład w budowę NeWS. W 2007 roku otrzymał Order Kanady, jest członkiem National Academy of Engineering. Od 2011 roku pracuje w Google.

Ze względu na swoje niezwykłe osiągnięcia Gosling został wybrany na członka stowarzyszonego zagranicznego Narodowej Akademii Inżynierii Stanów Zjednoczonych.

10. Guido van Rossum 1956–

Ten holenderski programista stał się autorem popularnego języka programowania Python. Jak mówi, Python powstał z nudów – miał zbyt dużo wolnego czasu przed świętami w 1989 roku, a jego a nazwę zaczerpnął z „Latającego Cyrku Monty Pythona”.

Rossum rozwinął Pythona podczas pracy w Google, gdzie stworzył również Mondrian (system weryfikacji kodu wewnętrznie używany przez Google) i Rietveld. Obecnie pracuje w Dropbox. Holender został uznany za wybitnego informatyka przez Association for Computing Machinery, otrzymał nagrodę NLUUG w 2003 roku.

11. Linus Torvalds  1969–

Fiński programista, który ma bardzo duży wkład w rozwój wolnego oprogramowania. Znany jest przede wszystkim ze stworzenia jądra Linuxa, które stało się jądrem dla systemów operacyjnych Linux OS, Chrome OS i Android. Co ciekawe, zrobił to w wolnym czasie na domowym komputerze, a inspiracją był system edukacyjny MINIX. Pierwsza wersja Linuxa pojawiła się w 1991 roku.

Obecnie Torvalds ogranicza się do nadzorowania projektu. W 2012 roku został uhonorowany Millennium Technology Prize przez Technology Academy Finland. Jest również autorem systemu kontroli wersji Git (2005), a także oprogramowanie dziennika nurkowania Subsurface. Mieszka w USA.

FIRMY

12. Tim Berners-Lee 1955–

Ten Brytyjki informatyk (a także fizyk) stał się sławny na świecie dzięki wynalezieniu sieci WWW. Wyobraził sobie otwartą platformę, na której ludzie na całym globie dzieliliby się informacjami, uzyskiwali do nich wolny dostęp i współpracowali bez ograniczeń geograficznych.

Przełomowym był rok 1989, gdy Berners-Lee wprowadził ogólnoświatowy projekt hipertekstowy i stworzył pierwszy serwer (HTTPD) oraz pierwszą przeglądarkę, z powodzeniem wdrażając komunikację między klientem a serwerem przez Internet.

Za swoją pionierską pracę został m.in. jednym z sześciu członków World Wide Web Hall of Fame i jednym z pięciu pionierów Internetu i sieci, którzy otrzymali Nagrodę Królowej Elżbiety w dziedzinie inżynierii. Prowadzi katedrę Founders w Laboratorium Informatyki i Sztucznej Inteligencji MIT. W 1994 roku powołał do życia organizację W3C, którą zarządza do dziś.

13. Bill Gates 1955–

Amerykański informatyk, jeden z twórców i wieloletni prezes firmy Microsoft, założonej w 1975 roku, wraz z Paulem Allenem. Jej najbardziej znane produkty to system operacyjny QDOS (potem MS-DOS), rodzina systemów Microsoft Windows, pakiet biurowy Microsoft Office oraz przeglądarka internetowa Internet Explorer.

Do produktów Microsoftu należy również popularna konsola do gier video XBOX. Firma jest też aktywna na innych polach, np. jako producent encyklopedii Encarta, symulatora lotu MS Flight Simulator, a nawet klawiatur czy myszek komputerowych.

Poza umiejętnościami programistycznymi Gates jest ceniony za hojność i umiejętne planowanie inwestycji, ale jest bardzo krytykowany ze względu na jego antykonkurencyjną taktykę biznesową.

14. Steve Jobs 1955–2011 

Ten amerykański informatyk i biznesmen, w 1976 roku stworzył wraz z Steve’m Wozniakiem i Ronaldem Waynem firmę Apple Computer (obecnie Apple Inc.), znaną m.in. z produkcji komputerów MacIntosh oraz urządzeń elektronicznych takich jak iPod, iPad czy iPhone.

15. Larry Page 1973–

Współzałożyciel firmy Google (wraz z Sergeyem Brinem), stworzył innowacyjny algorytm wyszukiwarki PageRank, który dał podwaliny wyszukiwarki Google. Dziś Google jest wiodącą wyszukiwarką na świecie – zapewnia dostęp do Internetu miliardom ludzi na świecie.

Obecnie, jako dyrektor generalny Alphabet (spółki macierzystej Google), Page nadal nadzoruje najnowocześniejsze firmy zajmujące się m.in. AI i autonomicznymi samochodami.

Najbardziej znani informatycy – podsumowanie

Obecnie jesteśmy w trakcie czwartej rewolucji przemysłowej, a technologia rozwija się szybciej niż kiedykolwiek. Rynek IT przenika coraz więcej dziedzin naszego życia. Rośnie liczba użytkowników internetu, różnego rodzaju oprogramowania i aplikacji mobilnych.

Znani informatycy, których wyróżniliśmy w powyższym zestawieniu sprawili, że branża technologii informacyjnych zaczęła się rozwijać się na początku XX wieku i rozwija się do dziś w zawrotnym tempie. Jednak ich zasługi stanowią dopiero początek.

IT jest jedną z najszybciej rozwijających się branż, która rewolucjonizuje dzisiejszy świat. Rozwiązania z obszaru sztucznej inteligencji, uczenia maszynowego czy data science są wykorzystywane obecnie niemal w każdej branży. Jesteśmy więc ciekawi, jak będzie wyglądać podobne zestawienie za kilkanaście lat.