Pewnie słyszałeś o technologicznym wyścigu operatorów telekomunikacyjnych – kto z nich jako pierwszy w Polsce zaoferuje technologię 5G? Już niebawem superszybki Internet 5G ma zastąpić obecny 4G LTE. Potrzeba jednak jeszcze ładnych kilku lat, aby 5G zostało wdrożone na całym świecie. Nie zmienia to jednak faktu, że już teraz możemy obserwować pewne zmiany w świecie online.
„Dzięki 5G możemy robić niesamowite rzeczy. Technologia obsługuje personalizację leków, rolnictwo precyzyjne i sieci energetyczne, które mogą integrować wszystkie rodzaje energii odnawialnej. Będzie to pozytywna zmiana. Ale tylko wtedy, gdy będziemy potrafili odpowiednio zabezpieczyć nasze sieci.” – Margrethe Vestager, wiceprzewodnicząca wykonawcza Komisji Europejskiej, odpowiedzialna za Europę na miarę ery cyfrowej [tłum. własne]
Transformacja świata online rodzi wiele pytań dotyczących cyberbezpieczeństwa. Czy nasze sieci będą lepiej zabezpieczone? Jakie aspekty wpłyną na bezpieczeństwo w internecie? Które kwestie mogą stanowić realne zagrożenie? Zanim omówimy zagadnienia dotyczące cyberbezpieczeństwa w nadchodzącej erze internetu 5G, przyjrzymy się bliżej tej technologii. Opiszemy czym jest, jak działa i czym różni się od połączeń internetowych poprzedniej generacji.
Czym jest właściwie Internet 5G?
Internet 5G to technologia bezprzewodowa najnowszej generacji. Został on zaprojektowany w celu zwiększenia szybkości i responsywności bezprzewodowego łącza szerokopasmowego. Poprzednia generacja (połączenie 4G LTE) jest podstawą do działania nowego, superszybkiego Internetu.
Podobnie jak inne połączenia bezprzewodowe, 5G i 4G LTE działają w spektrum radiowym. Mimo to, istnieje duża różnica między innymi mobilnymi połączeniami internetowymi a tym nowym szybkim Internetem. Polega na tym, że działa on na 3 różnych pasmach częstotliwości.
3 pasma widmowe:
- Pasmo niskie – zapewnia doskonałe pokrycie, a także możliwości przenikania przeszkód. Jednak jego wadą jest ograniczona prędkość – nie przekracza ono 100 Mb/s. Te cechy sprawiają, że rozwiązanie staje się idealne do wprowadzenia w całym kraju. To właśnie pasmo niskie może odpowiadać za działanie stacji nadawczych telewizji lub radia, czyli przedmiotów powszechnego użytku.
- Pasmo środkowe – w tym paśmie możliwe do osiągnięcia prędkości są znacznie wyższe niż w pasmie niskim, ponieważ mogą sięgać aż 1 Gb/s, a czas reakcji jest krótszy. Jednak zdolność przenikania przeszkód jest znacznie niższa. Ta technologia sprawdzi się na obszarze silnie zurbanizowanym, gdzie jednocześnie musi działać wiele urządzeń.
- Pasmo wysokie – nazywane jest technologią fali milimetrowej i zapewnia najwyższą wydajność. Jego prędkości sięgają nawet 10 Gb/s, a czas reakcji jest wyjątkowo krótki. Niestety, to pasmo ma też poważne wady. Jego zakres działania jest znacznie mniejszy niż dwóch poprzednich. Jest też znacznie słabiej przystosowane do przenikania przeszkód.
Sygnały 5G będą nadawane przez dużą liczbę małych stacji komórkowych. Będzie to przeciwieństwo w stosunku do obecnego internetu 4G LTE, który korzysta z dużych wież komórkowych o potężnej mocy i przesyła sygnały na większe odległości. Ta zmiana jest kluczowa ze względu na pasmo wysokie, które może pokonywać tylko krótkie dystanse.
Zalety internetu 5G:
- Ulepszony Internet szerokopasmowy – w testach eksperymentalnych 5G osiąga prędkości do 1000 Mb/s. Są one jednak wykonywane w kontrolowanym środowisku. Co za tym idzie, w codziennym użytku przewidywane prędkości będą nieco niższe. Niemniej jednak nadal możliwe będzie pobranie całego filmu w ciągu kilku sekund lub oglądanie wysokiej jakości filmów bez zbędnego buforowania.
- Mniejsze opóźnienie – czyli skrócony czas, w którym urządzenie musi komunikować się z siecią bezprzewodową i przesyłać dane do innego urządzenia. Ta technologia ma nieporównywalnie krótszy czas reakcji niż wszystkie poprzednie generacje. Opóźnienie w idealnych warunkach ma wynosić zaledwie 4 milisekundy. Poprawi to codzienne korzystanie z łącza bezprzewodowego. Ponadto gwarantuje nieprzerwaną pracę, gdy niezawodne połączenie ma kluczowe znaczenie (istotne operacje biznesowe, duże transakcje finansowe, informowanie o wszelkich ważnych decyzjach).
- Więcej podłączonych urządzeń – dzięki nowemu połączeniu bezprzewodowemu liczba i gęstość podłączonych urządzeń może być znacznie wyższa niż w przypadku obecnej technologii. Szacuje się, że dzięki 5G może działać nawet milion urządzeń z dostępem do Internetu na kilometr kwadratowy.
- Niższe koszty – 5G wymaga mniejszych zasobów infrastruktury do zapewnienia połączenia bezprzewodowego, więc ceny instalacji i konserwacji są znacznie obniżone. Wiele obszarów zyska dostęp do niezawodnego, wysokiej jakości źródła internetowego ze względu na jego przystępność cenową.
- Niewielkie zużycie energii – połączenie piątej generacji zużywa mniej energii niż jakikolwiek poprzedni bezprzewodowy Internet.
Cyberbezpieczeństwo
Niżej opisana ocena ryzyka opiera się na Unijnej skoordynowanej ocenie ryzyka związanego z cyberbezpieczeństwem w sieciach piątej generacji (5G), opublikowanej przez państwa członkowskie w styczniu 2020 r.
„Przy światowych przychodach 5G szacowanych na 225 miliardów euro w 2025 r., technologie i usługi 5G są kluczowym atutem Europy do konkurowania na rynku globalnym, a jej cyberbezpieczeństwo ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia strategicznej autonomii Unii.” – komunikat prasowy Komisji Europejskiej [tłum. własne]
Przewiduje się, że poziom cyberbezpieczeństwa będzie można poprawić po wprowadzeniu 5G. Będzie to możliwe dzięki nowym funkcjom, które można zastosować tylko przy najnowszej generacji połączenia bezprzewodowego. Jednym z przykładów jest bardziej rygorystyczny proces uwierzytelniania w interfejsie radiowym. Ta zaleta nie jest jednak integralną częścią 5G. To oznacza, że będzie wdrożona i skuteczna tylko wtedy, gdy zastosuje ją operator.
Powierzchnia sieci ulegnie transformacji w stosunku do poprzednich opcji połączenia bezprzewodowego. To oznacza, że konieczne będzie przesunięcie istotnych elementów kontroli bezpieczeństwa. Będzie to niezbędne, aby objąć cały obszar narażony na naruszenia bezpieczeństwa i cyberataki.
Cyberbezpieczeństwo w 5G – ocena ryzyka
Zanim Internet 5G stanie się powszechnie dostępny, niezwykle ważna jest analiza zagrożeń związanych z cyberbezpieczeństwem. W sieci są przechowywane ogromne ilości danych. Kwestie dotyczące bezpieczeństwa prywatnych, poufnych informacji są rozległe i nie można ich lekceważyć. Najpoważniejsze zagrożenia dotyczą właśnie naruszenia poufności, dostępności i integralności.
Zagrożenia internetu 5G
Istnieją pewne różnice w kwestii możliwych zagrożeń dotyczących bezpieczeństwa między siecią 5G a obecnymi sieciami. Jest to spowodowane odmiennością struktur i używanych urządzeń. Jedna z bardziej znaczących różnic między zagrożeniami w sieci 5G a w istniejących sieciach dotyczy charakteru i intensywności ich potencjalnych konsekwencji.
W szczególności duży wpływ może mieć wykorzystanie sieci 5G w funkcjach gospodarczych i społecznych. Mogłoby to znacznie pogorszyć możliwe niekorzystne skutki zakłóceń. Co więcej, integralność nowych sieci będzie kwestionowana ze względu na istniejące i rosnące oczekiwania dotyczące prywatności i poufności.
4 zagrożenia sieci 5G:
- szpiegowanie danych w sieci 5G
- zakłócenia lokalnej lub globalnej sieci 5G
- zmiana danych w sieci 5G
- uszkodzenia lub zmiany infrastruktury cyfrowej lub systemów informatycznych za pośrednictwem sieci 5G
Ocena zagrożeń
Stopień zagrożenia w infrastrukturze 5G jest określany poprzez analizę dwóch czynników. Pierwszy z nich to możliwości potencjalnych napastników. Czyli oszacowanie zasobów, którymi dysponują. Drugi to analiza ich zamiarów. Czyli ocena chęci przeprowadzania ataków, definiowana jako motywacja
5 czynników określających poziom zagrożenia dla połączenia 5G:
- liczba i kategoria użytkowników, których dotyczy ryzyko
- rodzaj informacji, których bezpieczeństwo zostało naruszone
- czas wykrycia zdarzenia
- rodzaj usług objętych wpływem (bezpieczeństwo publiczne, służby ratownicze, zdrowie, działania rządowe, energia elektryczna itp.)
- zakres szkód lub strat ekonomicznych
Minie jeszcze kilka lat, zanim technologia 5G stanie się powszechnie dostępna. Kiedy do tego dojdzie, nasze codzienne życie naprawdę się zmieni. Czołowi operatorzy kładą ogromny nacisk na budowę i wdrażanie sieci 5G. Jednak mimo ich starań, potrzeba jeszcze czasu, aby technologia objęła całą Europę. Warto też zwrócić uwagę na fakt, że w zależności od operatora strategia wprowadzania 5G na rynek może być zupełnie różna. W praktyce oznacza to, że korzystanie z tej sieci będzie całkowicie zależne od firmy, która ją zaoferuje.
Podsumowując
Jak przy każdym przełomie technologicznym, będziemy musieli się dostosować do całkowicie nowej infrastruktury internetowej. Tak jak w przypadku istniejących sieci bezprzewodowych pojawiają się ataki, tak samo mogą one dotknąć 5G. Jednak ogromne różnice między tymi sieciami sprawiają, że konieczna jest rozbudowana transformacja. Kontrole bezpieczeństwa, wdrażane w infrastrukturze 5G muszą być dostosowane do wielu nowych wymagań, by jak najlepiej spełnić swoją funkcję.
Przechodząc do konkluzji – nie można przewidzieć konkretnych, dokładnych zagrożeń, które pojawią się w momencie powszechnej dostępności 5G. Jednak trwają różne, specjalistyczne przygotowania, by jak najlepiej stawić im czoła. Mamy nadzieję, że za kilka lat wszyscy będziemy korzystać z szybkiego i szeroko dostępnego Internetu. A co więcej – korzystać z niego w pełni bezpiecznie.
