Na tle innych branż, sektor IT pozostał względnie odporny na kryzys gospodarczy spowodowany pandemią. Jak wynika z raportu Banku Pekao Oprogramowanie i usługi IT po chwilowym okresie zawieszenia projektów i mniejszych wydatkach firm szukających oszczędności, w roku 2021 roku sektor ten odnotował ożywienie i wzrost wartości. Zaś raport Bulldogjob z Badania społeczności IT 2022 od pokazuje, że społeczność IT się zmienia i ma dobre perspektywy. Szacuje się, że do 2026 roku rynek IT wzrośnie o 4,8%.
Na potrzeby niniejszego artykułu wybraliśmy część zagadnień z raportu przygotowanego przez platformę Bulldogjob, które mogą zainteresować zarówno aktualnych, jak i przyszłych specjalistów IT. Zapraszamy Was do zapoznania się z pełną wersją tego raportu: Badanie społeczności IT 2022.
Raport jest wnikliwy i reprezentatywny dla rynku IT z uwagi na stosunkowo dużą próbę 7382 ankietowanych. Co więcej, jest to najnowsze badanie polskiego rynku IT – ukazało się pod koniec lutego 2022 roku. Większość danych liczbowych do naszego artykułu zaczerpnęliśmy z najnowszej wersji raportu, zaś cytowane wypowiedzi ekspertów zarówno z 2021, jak i 2022.
Raport z badania społeczności IT 2022 – wybrane zagadnienia
1. Jak pandemia wpłynęła na świat IT?
Od roku 2020 mocno zmienił się rynek i tryb pracy. Początkowo pojawiły się obawy związane z ograniczeniem działalności firm z powodu pandemii. Komentowano: „Głównym kanałem negatywnego oddziaływania może być kondycja finansowa firm będących odbiorcami usług IT – kryzys w wielu sektorach przyjmuje na tyle dużą skalę, że poszukiwanie oszczędności prowadzi do mniejszych wydatków także w obszarze IT […]”.
Jednak po niepewnym roku 2020 i mniejszych wydatkach firm szukających oszczędności, w roku 2021 roku sektor ten odnotował ożywienie. Pandemia wymusiła szybką digitalizację wielu sektorów, a więc i przyspieszenie rozwoju całej branży technologicznej. Nastąpił wzrost popytu na produkty i usługi IT. Był to głównie efekt:
- przestawienia się na kanały zdalne wielu obszarów życia zawodowego i prywatnego;
- wzmożonego popytu na rozrywkę – gry wideo, aktywność portali i kanałów www;
- dalszy proces digitalizacji – transformacji cyfrowej gospodarki, firm i obywateli;
- wzrostu znaczenia uczenia maszynowego i sztucznej inteligencji z punktu widzenia działania i wyników firm.
Ponadto, jak zauważył Łukasz Fido, Head of Engineering w firmie Zooplus, „Do niedawna, polska branża IT była zdominowana przez firmy działające w modelu outsourcingowym lub software house’y produkujące oprogramowanie na zlecenie dla zewnętrznego klienta. Dzisiaj zauważamy, że ten trend ulega zmianie, a na rynku pojawia się coraz więcej firm sprzedających produkty software’owe oraz tworzących software na własne potrzeby […].”
2. Kim są pracownicy IT?
Specjalizacje IT
Wśród specjalistów IT najliczniejszą grupą są programiści (głównie backend deweloperzy – 42%), którzy stanowią 57% ogółu. Całe zestawienie przedstawia się w następujący sposób:
- Programiści – 57%
- QA / Tester – 15%
- Admin / DevOps – 11%
- PM / Product Owner – 6%
- Analityk IT – 2,9%
- Data Science / ML / AI – 2,9%
- Architekt IT – 2,6%
Branże, w których pracują
Specjaliści IT są dziś obecni w większości branż. Digitalizacja świata sprawia, że w każdym obszarze zawodowym wykorzystywane są nowoczesne technologie. Sugeruje to mnogość ofert pracy oraz różnorodność branży, w jakich specjalista IT może podjąć zatrudnienie. Branżami, w których są najczęściej obecni to (dane z 2021 roku):
- Agencja oprogramowania (software house) – 22%
- Finanse / Bankowość – 14%
- Internet / e-Commerce / Nowe media – 9,2%
- Zdrowie / Uroda / Rekreacja – 4,2%
- Inżynieria – 3,9%
- Produkcja – 3,3%
- IT Administracja – 3,2%
- Transport / Spedycja / Logistyka – 3,1%
- Doradztwo / Konsulting – 3,1%
- Sprzedaż – 2,9%
- Media / Sztuka / Rozrywka – 2,8%
- Badania i rozwój – 2,8%
Edukacja wyższa
- 73% ukończyło studia wyższe:
- IT – 55%
- inne techniczne / ścisłe – 30%
- nietechniczne – 15%
- 14,3% nie ukończyło
- 11% jest w trakcie
Staż pracy
Dominującą grupą są osoby na stanowisku mid, co oznaczać może, że w niedługim czasie na rynku przeważać będą seniorzy i mid/regular.
- Mid / regular – 42%
- Senior – 23%
- Junior – 23%
- Team / Tech Lead – 8,9%
- Mid-level Manager – 2,5%
- C-level – 1%
(Przykładem kategorii „C-level” może być stanowisko Chief Technical Officera, czyli osoby o największych twardych kompetencjach związanych z programowaniem lub utrzymaniem infrastruktury informatycznej w firmie.)
Specjalizacje IT a doświadczenie zawodowe (w latach)
- Architekt IT – 12,5
- PM / Product Owner – 7,9
- Admin / DevOps – 7,9
- Analityk IT – 5,4
- Programista – 5,3
- QA / Tester – 4,1
- Data Science / AI / ML – 3,6
3. Umowa i wynagrodzenie
„Elastyczność w wyborze formy zatrudnienia to czynnik, który jawi się jako coraz bardziej istotny dla przyszłych pracowników. […] Statystycznie umowy o pracę częściej wybierają osoby, które mają raczej niewielkie doświadczenie zawodowe. Umowa o pracę jest utożsamiana z poczuciem stabilizacji. Natomiast specjaliści, którzy są w IT od lat wolnymi strzelcami, preferują umowę B2B. Jej przewagę widać najmocniej w kwestii finansowej”. (Lidia Sarna, Dyrektor HR, Pivotal Polska).
Rodzaj umowy
Pomimo iż pracodawcy IT chętniej niż w innych branżach zatrudniają pracowników na B2B, badanie to pokazuje, że dominującą formą zatrudnienia w IT jest nadal umowa o pracę. Przy czym osoby na stanowiskach senior / C-level częściej zatrudniani są na B2B.
- umowa o pracę – 57%
- współpraca B2B – 34%
- umowa zlecenie lub dzieło – 8,9%
Zarobki a staż pracy
Ankieta wykazała, że największy skok w zarobkach odnotowuje się w przypadku awansu ze stanowiska juniora na mid / regular. W przypadku tych stanowisk i pozostałych ze względu na rodzaj umowy płace kształtują się następująco:
(umowa o pracę, zlecenie i dzieło – kwoty na rękę; współpraca B2B – kwota netto na fakturze)
Zarobki a specjalizacja
Architekt IT to najlepiej opłacany zawód w tej branży. Jednak jak wykazano wcześniej, jest to stanowisko, które wymaga najdłuższego doświadczenia. W zależności od specjalizacji zarobki na różnych formach umowy plasują się następująco:
(umowa o pracę, zlecenie i dzieło – kwoty na rękę; współpraca B2B – kwota netto na fakturze)
Zarobki a lokalizacja
Podsumowując zarobki: pandemia, rosnąca inflacja i wzrost zapotrzebowania na usługi informatyczne związane z przenoszeniem rozwiązań do chmury, przełożyło się w 2021 roku na podniesienie zarobków aż 79% pracowników IT względem roku 2020.
Czynniki wpływające na chęć zmiany pracy
Mimo że 35% przebadanych deklaruje, że może rozpatrzyć relokację (zmianę miasta lub kraju) ze względu na finanse lub ciekawy projekt, to większość (60%) nie chce zmieniać miejsca zamieszkania. Postawione w badaniu pytanie: „Co by sprawiło, że mógłbyś/aś rozważyć zmianę pracy?”, w zdecydowanej przewadze dało odpowiedź „Lepsze pieniądze”, bo aż 91%. Wszystkie czynniki przedstawiają się następująco:
- Lepsze pieniądze – 91%
- Możliwość rozwoju technicznego – 30%
- Możliwość awansu – 25%
- Elastyczność pracy – 23%
- Dobra atmosfera /znajomi – 21%
- Stosowane technologie – 20%
- Prestiż /marka pracodawcy – 12%
- Benefity pozapłacowe – 11%
- Kultura firmy – 7.8%
- Lokalizacja – 7.2%
- Swobodny wybór narzędzi i technologii – 6.1%
- Rodzaj umowy – 5.4%
„Na pierwszym miejscu specjaliści zwracają uwagę na widełki płacowe. Samo określenie „atrakcyjne zarobki” nie zachęca kandydatów do aplikowania. Pod tym względem branża IT jest jedną z najbardziej transparentnych. Coraz więcej firm przekonuje się do ujawniania wynagrodzeń i jak pokazują statystki, przynosi to pozytywne efekty. Przyszły pracownik wymaga konkretów i przed złożeniem CV chce wiedzieć, z jakimi technologiami będzie pracował, na jakich systemach i z jakiego sprzętu będzie korzystał. […] (Aleksandra Sarnowska, Customer Success Team Leader, Bulldogjob)
4. Języki programowania i technologie
Wyniki badania nie są zaskoczeniem, gdyż najpopularniejsze języki programowania od lat pozostają niezmienne. […] Zaskakuje jedynie niska pozycja Pythona, który na całym świecie zyskuje coraz większe znaczenie i popularność […] – zauważa Wojciech Dreja, Head of Recruitment z firmy Sii.
Najbardziej popularne technologie
- SQL – 46%
- JavaScript – 41%
- HTML / CSS – 39%
- Python – 31%
- Java – 30%
- TypeScript – 23%
- C# – 19%
- C++ – 11%
- PHP – 13%
- C – 6,1%
- Kotlin – 5,4%
- Go – 2,8%
- Ruby – 2,1%
- Swift – 1,7%
- Scala – 1,7%
- Rust – 1%
Stosowane systemy operacyjne
Choć Linux wygrywa w światowych badaniach (56%), w Polsce stałym trendem jest popularność Windowsa (54%). U nas kolejność jest następująca (dane z 2021 roku):
- Windows – 54%
- Linux – 24%
- OSX – 21%
5. Czego pracownicy IT oczekują od pracy?
Preferowany model pracy
Z badania wynika, że aż 84% respondentów ma możliwość pracy zdalnej. Oznacza to, że o 11% więcej pracodawców pozwoliło swoim pracownikom w 2021 roku na pracę zdalną. Ciekawe jest to, że w zeszłorocznym raporcie komentatorzy przewidywali, że najpopularniejszym modelem pracy stanie się hybrydowy. Jednak badania z 2022 r. wykazały, że coraz więcej pracowników preferuje pracę zdalną – ich liczba wzrosła z 35 do 49%.
- zdalny – 49%
- hybrydowy – 39%
- w biurze – 12%
„[…] biuro zmieniło swoją tradycyjną rolę i z miejsca codziennej pracy, stało się przestrzenią coworkingową, miejscem spotkań zespołów, a także centrum administracyjnym” – zauważa George Kremenetsky, Prezes Zarządu DataArt Kraków
Najważniejsze czynniki w pracy
- pieniądze – 26%
- ludzie – 25%
- rozwój – 24%
- spokojna praca – 10%
- możliwość pracy zdalnej – 6,2%
- stabilność pracy – 5,2%
- możliwość pogodzenia życia zawodowego i prywatnego – 4%
Porównując dane z lat 2022 i 2021, interesującym trendem w tym zakresie jest spadek znaczenia rozwoju w pracy. W 2021 r. 34% respondentów wskazało rozwój jako najważniejszy czynnik, natomiast w 2022 r. stracił on swoją pozycję na rzecz zarobków i ludzi.
Atrakcyjne benefity pracownicze
- prywatna opieka zdrowotna – 64%
- szkolenia i kursy zawodowe – 50%
- samochód do użytku prywatnego – 32%
- kursy językowe – 32%
- ubezpieczenie na życie – 20%
- karty sportowe – 20%
- komputer do użytku prywatnego – 18%
- system kafeteryjny (bilety do kina, bony na zakupy, zniżki w sklepach) – 16%
- bony podarunkowe na święta – 9,7%
- telefon komórkowy do użytku prywatnego – 3,5%
- firmowe zespoły sportowe – 3,4%
Czynniki motywujące do nauki i rozwoju
Pracownicy i ich kierunki rozwoju to indywidualne wybory. Wybór środowiska pracy zależy od wielu czynników. Gdy zadano specjalistom IT pytanie: „Co motywuje kandydata do nauki nowych rzeczy w pracy?”, okazało się, że to nie zarobki odgrywają największą rolę, ale:
- chęć rozwoju, samodoskonalenia (niezależnie od miejsca pracy) – 68%
- zmieniający się rynek pracy, konieczność bycia na bieżąco – 15%
- projekt, w którym pracuje – 14%
Preferowane źródła wiedzy w pracy
Raport wskazuje, że co roku, że coraz więcej specjalistów chce się dzielić swoją wiedzą na łamach bloga IT. Podobnie jest z firmami. Okazuje się, że firmy IT, które prowadzą blogi i serwisy, tworzą główny kontent, z którego specjaliści IT czerpią wiedzę.
- blogi i serwisy tematyczne – 77%
- kursy online /YouTube – 69%
- współpracownicy – 63%
- fora internetowe – 46%
- książki – 38%
- płatne kursy i szkolenia – 35%
- konferencje/ meetupy – 22%
- studia podyplomowe – 3,9%
Aspiracje zawodowe specjalistów IT
Ubiegłoroczne badanie pokazało, że w każdej specjalizacji IT istnieje chęć rozwoju w kierunku bycia ekspertem w swojej dziedzinie. Jednak tylko analitycy IT i Project Managerowie chcieliby połączyć ten rozwój z zarządzaniem ludźmi. Większość specjalistów IT nie chce zarządzać zespołem.
Z kolei raport z 2022 skupił się na chęci utrzymania lub zmiany stanowiska. Okazało się, że specjaliści data science są najbardziej pewni swojej decyzji o specjalizacji, bo tylko 10% z nich chciałoby ją zmienić.
Podsumowanie
Na obecny obraz społeczności IT znaczący wpływ ma wysokie zapotrzebowanie na programistów, a co za tym idzie możliwości świadomego wyboru przez nich miejsca pracy. Potencjalni pracownicy poszukują firm, które będą o nich dbać oraz zaspokajać ich potrzeby. Więc, „Na co zwrócić uwagę przy wyborze nowego pracodawcy? Na finansowanie rozwoju przez pracodawcę, kulturę wymiany wiedzy pomiędzy zespołami, a także zdolność implementacji nowych rozwiązań i autonomię w podejmowaniu decyzji”, radzi w raporcie Adam Jakubowski, Development Lab Lead, Dynatrace.
