Wpływ COVID na pracę programistów – wypalenie zawodowe i inne czynniki

Inżynierowie oprogramowania odgrywają wyjątkową rolę podczas pandemii COVID-19, kiedy to zwróciliśmy się w stronę technologii. W zmienionych okolicznościach życia rozwiązania przez nich tworzone zapewniają ludziom łączność i ciągłość pracy. Jednak obciążenie zadaniami programistów siłą rzeczy wzrosło i nie uniknęli oni doświadczeń związanych z wypaleniem zawodowym. 

Jeśli programowanie sprawiało Ci przyjemność, a teraz czujesz, że pasja odchodzi, być może zaczynasz się wypalać

Tworzenie kodu programistycznego to jeden z najciekawszych elementów pracy programistów. Może być pasją, a pasja może stać się źródłem zarobków. Jednak, po kilku latach spędzania nad nim długich godzin i przeciążenia wieloma zadaniami jednocześnie, może zaprocentować poważnym brakiem motywacji do pracy. Jest to często jedna z pierwszych oznak wypalenia zawodowego.

Wypalenie zawodowe to fizyczne i psychiczne załamanie spowodowane zazwyczaj przepracowaniem lub stresem.

Niektóre symptomy, przyczyny i rozwiązania są wspólne dla przedstawicieli różnych branż. Istnieją jednak bardziej specyficzne dla środowiska pracowników IT, którzy w czasie pandemii odczuli to zjawisko bardziej niż kiedykolwiek.

Badanie samopoczucia programistów podczas pandemii

W lipcu br. firma Haystack opublikowała wyniki badania poświęconego samopoczuciu inżynierów programowania podczas pandemii COVID-19 i jak w tym czasie ewoluowały zespoły technologiczne. 

Prace terenowe, w niezwykłym tempie – od 23 do 24.06.2021 roku, przeprowadziła agencja badawcza Survation. Wykorzystując nowoczesne metody badawcze zebrano dane na temat pracy inżynierów oprogramowania. 

Wyniki badania dają wgląd w ich doświadczanie wypalenia, niezawodności i procesu rozwoju. Próbka populacji obejmowała 258 inżynierów oprogramowania w wieku 18+ z Wielkiej Brytanii. Zapytano ich o doświadczenia związane głównie z wypaleniem zawodowym. Wyniki okazały się gorsze niż się spodziewano. 

1. Wypalenie zawodowe – ogółem i z powodu pandemii

Aż 83% inżynierów oprogramowania zgłosiło uczucie wypalenia, a tylko 17% jego brak. Większość z nich, bo 55%, zgłosiło „duży” lub „umiarkowany” poziom wypalenia. 

Jednocześnie 81% programistów zgłosiło wzrost wypalenia zawodowego właśnie na skutek pandemii. W tym 32% stwierdziło, że było to prawdą w „dużym” stopniu, a 30% – w „umiarkowanym”.

2. Powody wypalenia – ogółem i z powodu pandemii

Najczęściej wymienianym powodem wypalenia było zwiększone obciążenie pracą wśród programistów. Wskazało na nie 47% badanych wśród ogólnych powodów wypalenia i 40% wśród powodów związanych z pandemią Covid. Czynnik ten uplasował się wyżej niż jakiekolwiek inne powody wypalenia zawodowego. Wszystkie przyczyny wypalenia zawodowego wskazane przez respondentów prezentujemy poniżej.

Duże obciążenie pracą jest, według badania, wiodącą przyczyną wypalenia wśród programistów – zarówno ogółem, jak i z powodu pandemii.

Warto zwrócić uwagę na ten czynnik, ponieważ w wielu organizacjach kultura pracy wciąż opiera się na przekonaniu, że więcej przepracowanych godzin oznacza większą wydajność. Okazuje się, że nie jest to prawdą. W badaniu Harvard Business Review menedżerowie nie potrafili odróżnić realnej pracy wykonanej przez pracowników, którzy spędzali w niej 50 godzin tygodniowo od tej, na którą poświęcali 80 godzin tygodniowo.

3. Niezawodność oprogramowania i efektywność procesów 

Z badania wynika, że 83% programistów martwi się niezawodnością oprogramowania w swoim miejscu pracy, z czego 20% jest zaniepokojonych w „dużym stopniu”, a 37% w „umiarkowanym”. Warto wspomnieć, że w poprzednim pytaniu 20% z nich zgłosiło „zawodne oprogramowanie” jako powód wypalenia.

Natomiast 55% badanych stwierdziło, że często mieli opóźnienia w dostarczeniu pracy z powodu nieefektywnego procesu w „dużym” lub „umiarkowanym” stopniu. To również był jeden z powodów wypalenia wymienianych przy poprzednim pytaniu – wskazało na niego 31% badanych.

4. Czas cyklu jako miara produktywności

W badaniu użyto „czasu cyklu” jako kluczowej miary do zrozumienia produktywności zespołu inżynierów. Badacze zapytali: „Myśląc o swoim miejscu pracy, przeciętnie, ile czasu zajmuje rozpoczęcie pracy nad funkcją i ostateczne wdrożenie jej w środowisku produkcyjnym?” Inżynierowie oprogramowania zgłosili czas cyklu w następujący sposób:

• 9% – krótsze niż 1 dzień;
• 50% – od 1 do 3 dni;
• 35% – od 4 dni do miesiąca;
• 4% – przekracza miesiąc.

Czas cyklu mierzy, jak szybko taki zespół może wdrażać pomysły na ​​produkcję, by uzyskać informacje zwrotne od użytkowników. Wyniki wskazują, że przy krótszych czasach cyklu zespoły są lepsze w podziale i priorytetyzacji pracy przy jednoczesnych korzyściach związanych z niezawodnością. 

Jak optymalizować przepływ pracy, aby uniknąć wypalenia

Na podstawie tego badania nasuwa się wniosek, że zespoły technologiczne bardziej zorientowane na przepływ pracy (koncentrując się na skróceniu czasu cyklu w celu dostarczenia wartości biznesowej na produkcję), mają mniejsze szanse na wypalenie wśród deweloperów. Optymalizując przepływy, a nie ilość dostarczanej pracy, zapobiegają ich wypaleniu zawodowemu. Jak to zrobić?

W dużych projektach zawsze postępuj zgodnie z iteracyjnym procesem rozwoju. Opracuj kilka modułów, skompiluj je i przetestuj, a następnie spróbuj go uruchomić. Opracuj więcej modułów. Nie koduj całego programu bez kompilacji czy debugowania żadnego z nich. 

Inne aspekty wypalenia zawodowego:

1. Zdrowie fizyczne

Programowanie wymaga obecności przed ekranem, a intensywność wpatrywania się w jeden punkt, często siedząc w niezdrowej pozycji, jest bardzo duża w tym zawodzie. Wiele zadań i obowiązków jednocześnie zmusza programistów do wykonywania pracy przez długie godziny, co może znacząco wpływać na ich zdrowie fizyczne. Jest to jedna z najczęstszych przyczyn wypalenia.

Brak ruchu bardzo źle wpływa na programistów. Ich energia psychiczna i fizyczna zaczyna się wyczerpywać, co staje się przyczyną wypalenia 

2. Zmęczenie psychiczne

Programowanie to bardzo intensywna poznawczo, a często też stresująca praca. Wiąże się z rozwiązywaniem złożonych i często niespotykanych wcześniej problemów.

Konieczność szybkiego działania lub ambicja niejednokrotnie popychają programistów do intensywnej pracy przez wiele godzin bez przerwy. Gdy dzieje się to nieprzerwanie przez tygodnie, zmęczenie psychiczne może zebrać swoje żniwo.

3. Monotonia pracy

Nawet jeśli praca programisty jest stymulująca umysłowo, to czasem wymaga wykonywania podobnych zadań każdego dnia. Monotonia z tym związana może doprowadzić do spadku motywacji i obniżenia efektywności.

Gdy programista musi pisać podobne rodzaje kodu lub codziennie korzystać z tej samej technologii, może stracić początkową pasję do programowania. 

4. Gonienie terminó

Może gonisz termin za terminem. Być może po drodze przegapisz kilka innych. Oczekuje się, że wygenerujesz najwyższą jakość i dostarczysz pracę na wczoraj. Jednak na dłuższą metę ludzie nie są zdolni do pracy w takich warunkach i mogą reagować objawami wypalenia. Gdy myślisz o pracy, nie odczuwasz radości ani spełnienia? Zastanów się nad jakąś zmianą, bo tego typu presja może wyssać całą pasję do kodowania. 

5. Słaba kultura programowania 

W wielu przypadkach źródłem wypalenia programisty jest słaba kultura programowania lub jakaś forma złego zarządzania projektami. Możesz trafić na współpracowników, którzy mają inne podejście do przebiegu procesów czy standardów związanych z jakością kodu.

Nieporozumienia wynikające z tych różnic mogą pogarszać relacje w pracy. Warto szybko je wyjaśniać, aby niezdrowa atmosfera nie spowodowała u kogoś wypalenia zawodowego.

Rzadko jednak słaba kultura programowania jest winą pojedynczego pracownika. Zazwyczaj jej poprawa wymaga świadomych i zdecydowanych działań ze strony kadry zarządzającej.

6. Niejasne zadania 

Zdarza się, że zamiast kodować, programista zajmuje się obowiązkami menedżerskimi, relacjami z klientami itp. Może też być tak, że pracuje nad projektem, który wydaje się wykraczać poza jego umiejętności, a menedżer przecenił jego możliwości. Czasem też pracuje nad projektem od kilku miesięcy i gubi się w jego celach.

Wynika to zwykle z niewłaściwego zarządzania, co może mieć wiele przyczyn, np. termin jest zbyt krótki lub nie ma wystarczających zasobów, by zrealizować projekt. Dlatego zawsze warto jasno komunikować potrzeby i wyznaczać swoje granice. Jeśli jest taka potrzeba, poproś o pomoc czy dodatkowe zasoby potrzebne do osiągnięcia celu.

Umiejętność zauważania własnych błędów ma kluczowe znaczenie dla rozwoju osobistego. Jednak obwinianie się za błędy niezależne od nas może doprowadzić do wypalenia.

Wypalenie zawodowe programistów – jak mu zaradzić?

Najlepszym sposobem na wyrwanie się z błędnego koła wypalenia jest nauka nowych umiejętności. Można np. wypróbować inny język/stos, bazy danych czy narzędzia. Warto też zmienić środowisko kodowania. Jeśli jesteś od Windowsa, przenieś się na Maca lub Linuxa. Użyj innego edytora tekstu.

Uczenie się nowych rzeczy pomoże Ci pobudzić umysł i odzyskać pasję

Cokolwiek zdecydujesz się zrobić, każda zmiana lub projekt poboczny da ci poczucie spełnienia, którego może brakować. Możesz pójść dalej i zorganizować sobie działanie na boku, najlepiej takie, które nie przypomina twojej codziennej pracy. Może to być sport, muzyka, gotowanie czy aranżacja wnętrz.

Znajdź coś, co cię interesuje i rób to regularnie. Hobby pomaga się ustabilizować, aby kryzys w pracy nie przerodził się w kryzys życiowy. Jeśli brakuje ci pomysłu, przeczytaj o naszych sposobach na uniknięcie wypalenia w WEBSENSA.

Zaangażowanie a wypalenie

Gallup opublikował ciekawy raport na temat tego, co nazywa paradoksem dobrego samopoczucia i zaangażowania w 2020 roku. 

Zwykle jest tak, że gdy pracownicy są zaangażowani, wypalenie spada, a produktywność i samopoczucie wzrastają. Jednak podczas pandemii samopoczucie i zaangażowanie poszły w przeciwnych kierunkach.

Zaangażowanie i produktywność nigdy nie są trwałe bez dobrego samopoczucia 

Niektórzy spodziewali się, że zaangażowanie pracowników spadnie w wyniku napięć i niepewności związanych z Covid-19. W rzeczywistości stało się odwrotnie. Przynajmniej na jakiś czas zaangażowanie wzrosło, osiągając nowy rekord 40% (i 41% w przypadku pracowników zdalnych) w czerwcu i lipcu.

Jednak ów skok zaangażowania był krótkotrwały, ponieważ został zbudowany na strachu i niepokoju, a nie oparty na dobrobycie. Pracownicy byli zadowoleni, że mieli pracę i nie chcieli jej stracić, zaś liderzy nie chcieli, aby ich firmy upadły. Jednak strach może pobudzać ludzi do działania, ale nadal jest stresorem grożącym wypaleniem. 

Podsumowanie

Zarówno menedżerowie, jak i sami programiści, muszą nauczyć się zwracać uwagę na „czerwone flagi” wypalenia zawodowego w czasie pandemii.

Czy osoby pracujące przez długie godziny są motywowane strachem i zmartwieniem? Jeśli nadal pracują w domu, to czy potrzebują wsparcia w zakresie problemów ze zdrowiem psychicznym, które może mieć wpływ na ich wydajność? Czy kwestie finansowe uniemożliwiają im wzięcie niezbędnego czasu wolnego?

Oto pytania, które warto sobie zadać, aby uniknąć wypalenia w zawodzie programisty w okresie pandemii.