Umowa B2B w pracy programisty – zalety i wady

Obecnie model pracy zdalnej lub hybrydowej staje się nowym standardem w branży IT. Idzie on w parze z formą współpracy, jaką jest umowa B2B. Dlatego wśród programistów pojawia się coraz więcej jednoosobowych działalności gospodarczych, które są bardziej opłacalne, zarówno dla pracodawcy, jak i pracownika. Jeśli jesteś programistą rozważającym podpisanie umowy B2B, ten artykuł z pewnością pomoże Ci w tej decyzji.

Umowa B2B – na czym polega?

B2B to skrót od „business-to-business”. Umowa B2B oznacza więc umowę cywilnoprawną pomiędzy przedsiębiorcami. Stronami takiej umowy może być:

• osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą,
• spółka (osobowa lub kapitałowa, założona przez dwie lub więcej osób – fizycznych lub prawnych).

Umowa B2B zakłada współpracę pomiędzy dwoma równorzędnymi podmiotami. Oznacza to, że w ramach takiej umowy firma nie jest pracodawcą, ale klientem. Pracownik natomiast oferuje swoje usługi jako wykonawca. Z prawnego punktu widzenia nie powstaje zatem stosunek pracy. Będąc na umowie B2B nie jesteś podwładnym drugiej strony, a jedynie świadczysz dla niej usługę(i). Druga strona nie może więc narzucić Ci warunków pracy np. wymagać pracy w wyznaczonym miejscu i czasie.

Jak wiadomo, B2B pozwala na współpracę z kilkoma klientami, więc zasada o zakazie konkurencji też nie obowiązuje w tym przypadku. Czasem jednak można natrafić na taki zapis w umowie. Dlatego warto w trakcie ustalania warunków współpracy wyjaśnić, co każda ze stron rozumie przez “konkurencję”. Można np. wymienić branże czy stanowiska, a nawet konkretne firmy, które się za tym kryją.

Współpraca B2B czy umowa o pracę?

Umowa o pracę wiąże się z ciężarem wielu formalności i kosztów, który dotyka zarówno pracodawców, jak i pracowników. Dlatego wiele firm coraz rzadziej decyduje się na podpisywanie umów o pracę, a zamiast tego chętnie przechodzą na współpracę B2B ze swoimi (de facto) pracownikami. Zazwyczaj oferują przy tym wyższe wynagrodzenie oraz niektóre benefity występujące na etacie.

Umowa o pracę

Umowa o pracę jest o tyle atrakcyjna, że daje stałość i pewność zatrudnienia. Pracownik może zająć się wyłącznie wykonywaniem swoich obowiązków – otrzymuje konkretne zadania i teoretycznie nie jest zobowiązany wykraczać poza ich zakres. Nie musi zajmować się opłacaniem składek ZUS, podatków i wieloma innymi formalnościami występującymi przy prowadzeniu własnej działalności.

W porównaniu do umowy B2B umowa o pracę zapewnia większą ochronę prawną – wynikającą z polskiego Kodeksu pracy. Określa on jej standardy, np. 40-godzinny tydzień pracy oraz nadgodziny płatne w wysokości 150% standardowej stawki godzinowej. Umowa o pracę w IT to nadal korzystne rozwiązanie – szczególnie dla programistów pragnących stabilnego zatrudnienia i nie czujących się na siłach, aby prowadzić własny biznes.

Umowa B2B

Coraz więcej specjalistów w branży IT ceni sobie wolność zawodową i pracę na własnych zasadach, które daje współpraca B2B. Co prawda umowie B2B brakuje pewnych przywilejów umowy o pracę, jak płatny urlop, stałe wynagrodzenie, czy ochrona prawna wynikająca z Kodeksu pracy. Jednak wciąż w określonych sytuacjach jest dobrą alternatywą dla tradycyjnego stosunku pracy.

Jedną z podstawowych zalet B2B jest możliwość wynegocjowania elastycznych godzin i miejsca pracy. Kolejnym plusem może okazać się możliwość współpracy z wieloma klientami jednocześnie. Obok tych udogodnień, B2B wiąże się też z opłacalnością finansową. Wliczanie w koszt działalności zakupu produktów i usług jest szansą na obniżenie opłacanych podatków. Przedsiębiorca może w ten sposób obniżyć podatek dochodowy oraz, jeśli jest płatnikiem VAT, odliczyć VAT tych zakupów.

Umowa B2B dla programisty — komu się opłaca?

Każdy programista powinien indywidualnie odpowiedzieć sobie na pytanie, czy to rozwiązanie jest dla niego korzystne. Istotne są przy tym nie tylko kwestie prawne i finansowe, ale także organizacyjne. Forma współpracy B2B sprawia, że pełna odpowiedzialność za wyniki pracy, ale też sprawy podatkowe, finansowe i logistyczne, spoczywają na programiście.

Z drugiej strony, relacja między współpracującymi podmiotami wydaje się prostsza. Polega na wymianie informacji, wycenie zleceń, ich realizacji, a następnie wystawieniu i opłaceniu faktury. Umowa B2B nie łączy stron tak silnie, jak umowa o pracę, więc każda ze stron może zadecydować o kontynuacji lub zakończeniu takiej współpracy w dowolnym momencie.

Umowa B2B jest korzystna finansowo dla obu stron: firmy i programisty (czyli po jej podpisaniu klienta i wykonawcy). Warto jednak dodać, że jest ona mniej opłacalna przy niskich zarobkach, czyli dla programistów będących na początku swojej kariery. Jednak dla tych zarabiających powyżej 5000–6000 zł netto, umowa B2B może okazać się bardziej korzystna niż umowa o pracę.

Opodatkowanie działalności — możliwości dla programisty

Biorąc pod uwagę, że większość doświadczonych programistów dość szybko osiąga dochód powyżej średniej krajowej i prawdopodobnie przekracza pierwszy próg podatkowy, ma do wyboru:

• podatek liniowy — stała stawka podatku w wysokości 19%, niezależnie od osiąganych zarobków; pozwala na odliczenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej i skorzystanie z różnego rodzaju ulg; wybierany przez firmy osiągające dochód powyżej 120 tys. złotych.
• ryczałt ewidencjonowany — liczony od czystego przychodu (nie od dochodu), nie daje możliwości skorzystania z ulg podatkowych (np. ulgi dla specjalistów IT, tj. IP BOX); jest natomiast korzystny ze względu na wysokość podatku, który w przypadku usług programistycznych wynosi w tym momencie [2022] 12%.

Jeśli jesteś początkującym programistą, z nieco niższym dochodem, dobrym wyborem dla Twojej działalności może okazać się:

• skala podatkowa – stawka podatku jest zmienna, w zależności od osiąganego dochodu; wynosi ona 12% przy dochodzie do 120 tys. złotych i 32% ponad tym progiem; umożliwia odliczanie kosztów działalności oraz kwoty wolnej od podatku (3600 zł od 2022 r.), a także skorzystanie z różnego rodzaju ulg.

Zmiany podatkowe w 2022 roku

W 2022 roku, w związku z wejściem w życie Polskiego Ładu, miało miejsce wiele zmian dotyczących obliczania podatku, składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Od stycznia w pewnych sektorach zmieniła się wartość podatku na ryczałcie. Dla usług programistycznych spadła ona z 15% do 12%, czyniąc tę formę opodatkowania jeszcze bardziej opłacalną dla programistów.

Następnie od 1 lipca 2022 weszły w życie kolejne zmiany. Zmieniła się np. wartości podatku dla działalności rozliczających się wg skali podatkowej – w pierwszym progu podatkowym spadła z 17% do 12%. Firmy, które uznają, że dotychczasowy sposób rozliczania im się nie opłaca, mogą zmienić formę opodatkowania wstecznie. Dla programistów, których roczny dochód nie przekracza 120 tys. złotych, skala podatkowa może okazać się w tym momencie najbardziej opłacalną formą opodatkowania.

Zalety umowy B2B

Umowa B2B pozwala programiście na prowadzenie kariery na własnych warunkach i podejmowanie wyłącznie wybranych przez siebie wyzwań. Przy okazji wiąże się też z różnego rodzaju oszczędnościami finansowymi. Oto najważniejsze zalety prowadzenia własnej działalności:

1. pełna kontrola nad swoim czasem i miejscem pracy;
2. praca zdalna z dowolnego miejsca na świecie, o ile nie przeszkadza to w wykonaniu danej usługi;
3. płatność składek ZUS na zasadach preferencyjnych przez pierwsze 2 lata prowadzenia działalności, co daje oszczędność na poziomie kilkuset złotych miesięcznie;
4. wliczanie w koszty działalności zakupu towarów (np. sprzętu, na którym się pracuje) i obniżenia w ten sposób kwoty płaconego podatku; 
5. możliwość podjęcia dodatkowych prac, np. nad własnymi projektami, przy jednoczesnej współpracy z wieloma firmami (pracując na umowie B2B, można być zatrudnionym gdzie indziej na umowę o pracę, dzieło czy zlecenie, o ile w umowie nie ma zapisu o zakazie konkurencji); 
6. perspektywa zawarcia umów z podwykonawcami, jeżeli przy realizowanym projekcie musi pracować więcej osób, np. grafik, tester lub dodatkowy programista (co można traktować jako koszt uzyskania przychodu, o ile zawrzemy z tymi osobami umowę o dzieło, zlecenie lub B2B);
7. elastyczne rozliczania umów i płatności – jeśli są dokonywane wg stawki godzinowej, to dodatkowe godziny są fakturowane wg tej samej stawki, i odwrotnie, jeśli programista pracuje mniej w danym miesiącu, klient płaci tylko za faktycznie przepracowane godziny;
8. elastyczne określanie czasu trwania umowy oraz liczby przepracowanych godzin w miesiącu; 
9. możliwość zawarcia w umowie dodatkowych klauzul i postanowień, ponieważ jest to umowa cywilnoprawna;
10. wolność decyzji o niepodejmowaniu kolejnej umowy po zakończeniu projektu. 

Wady umowy B2B

Umowa B2B i posiadanie własnej działalności gospodarczej ma też pewne wady, które warto rozważyć przed swoją decyzją. Najważniejsze z wyzwań, z którymi może zmierzyć się przedsiębiorca to:

1. znacznie większa odpowiedzialność za wszystkie czynności związane z prowadzeniem działalności gospodarczej; 
2. brak przywilejów pracowniczych zawartych w Kodeksie Pracy, takie jak płatny urlop, zwolnienia lekarskie, ochrona kobiet w ciąży czy naliczanie stażu pracy;
3. konieczność samodzielnego odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, i to niezależnie od tego, czy w danym miesiącu był wygenerowany przychód, czy nie; 
4. niższe świadczenia z ubezpieczenia społecznego w związku z wysokością deklarowanych i opłacanych składek (w porównaniu do tych, które otrzymywaliby, gdyby byli pracownikami);
5. brak benefitów oferowanych pracownikom na umowie o pracę (zdarza się, że kontrahentom B2B w polskim sektorze IT oferowane są np. karty do siłowni, prywatne ubezpieczenie zdrowotne czy firmowe laptopy i telefony, jednak zakres takich benefitów jest zazwyczaj węższy niż w przypadku pracowników);
6. brak wynagrodzenia w czasie urlopu lub choroby, a w związku z tym konieczność samodzielnego zapewnienia sobie “poduszki finansowej”.

Umowa B2B dla programisty – podsumowanie

To, czy umowa B2B jest dobrym rozwiązaniem dla danego programisty, zależy przede wszystkim od indywidualnej sytuacji i preferencji. Dla niektórych może się okazać mniej opłacalnym rozwiązaniem ze względu na wysokość zarobków. Ponadto, nie każdy lubi się zajmować formalnościami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Dla tych jednak, dla których zalety przewyższają wady i nie jest im straszne zajmowanie się rozliczeniami, umowa B2B może okazać się bardzo opłacalna. Oferuje wiele korzyści nie tylko dla pracownika, ale i pracodawcy, w związku z czym w wielu firmach IT stała się preferowaną formą zatrudnienia.